Jak budżet domowy mają prowadzić sprzedawcy rozliczani za prowizje, freelancerzy i wiele innych osób, które nigdy nie mają 100% pewności własnych dochodów? Dziś dowiesz się właśnie tego.
Na wstępie zdradzę Ci, że są to metody w pełni sprawdzone w praktyce, a nie teoria. Od lat prowadzę budżet domowy w oparciu o nieregularne dochody. Ani ja, ani moja żona nigdy nie byliśmy zatrudnieni na umowie o pracę. Dlatego jestem w pełni przekonany, że ten system po prostu działa.
Jak określić nieregularne dochody?
W przypadku zróżnicowanych zarobków, nie wiesz jaką kwotę wpisać do budżetu. To całkowicie normalne, nie jesteś przecież jasnowidzem. Jest jednak proste rozwiązanie. Potrzebujesz do tego historii swoich zarobków z ostatniego roku, a najlepiej kilku lat.
Nawet jeżeli do tej pory nie prowadziłeś budżetu, to nic nie szkodzi. Wystarczy, że przejrzysz historię konta bankowego, na które dostawałeś wypłaty. Spisz wszystkie miesiące i odpowiadające im kwoty. Nie rób tego na kartce, użyj Excela. Zaraz dowiesz się dlaczego.
Przy okazji sprawdzisz, czy Twoja pensja utrzymuje się na stałym poziomie, czy rośnie, a jeśli tak, to w jakim tempie. Jeżeli w zeszłym roku zarobiłeś 45 tysięcy złotych, a dwa lata temu 42 tysiące złotych, to czy taki wzrost pobił inflację? Dochody wzrosły rok do roku, ale czy wzrost był porównywalny do podwyżek w poprzednich latach? To czas na refleksję, która często gubi się w szarej masie codziennych asapów, tasków i kejpiajów. Teraz możesz przyjrzeć się swojej pracy i zdecydować, czy warto iść po podwyżkę czy może poszukać nowej.
Średni dochód roczny
Proponuję Ci najprostszy sposób, z którego sam korzystałem do tej pory: policz wszystkie dochody netto z poprzedniego roku i podziel wynik na 12 miesięcy. Poznasz dzięki temu kwotę, którą co miesiąc dysponujesz. Jeśli Twoja pensja w każdym miesiącu jest podobna i nie zdarzają się większe odchylenia, to ten sposób jest także dla Ciebie. Dla bezpieczeństwa możesz podzielić roczne dochody przez większą liczbę, np. 15. Przez to zachowasz większy margines bezpieczeństwa w przypadku gorszego okresu.
Oprócz ustalenia kwoty Twoich maksymalnych wydatków masz też ściągawkę, która pokazuje Ci, ile powinieneś zarabiać miesięcznie. Jeżeli trzymasz się średniej, wszystko jest w porządku, a każdy lepszy miesiąc będzie dodatkowym dochodem. Nie przeznaczaj jednak tych środków na dodatkową konsumpcję. Pamiętaj, że ustalamy te poziomy dla Twojego bezpieczeństwa. Jeśli rok do roku zarabiasz coraz więcej, to skontroluj również, czy obecny wzrost zarobków zgadza się z dotychczasowym.
Ta metoda zakłada, że Twoje zarobki są dość stabilne, co jest obarczone pewnym błędem, przez co nie jest tak bezpieczna, jak poniżej przedstawiona druga wersja.
Minimalny dochód miesięczny
Drugi i znacznie bezpieczniejszy sposób. Ponownie przejrzyj cały poprzedni rok i znajdź miesiąc, w którym zarobiłeś najmniej. Od teraz to Twoja kwota graniczna, którą możesz przeznaczyć na wydatki. W przypadku, gdy Twoje dochody wahają się np. między 3.500 zł a 6.000 zł, przyjmujesz, że za każdym razem zarabiasz tylko 3.500 zł.
Każdą nadwyżkę odkładasz na poczet zabezpieczenia się przed miesiącami z niskim zarobkiem lub jego całkowitym brakiem, o ile występuje u Ciebie taka możliwość. Jeżeli stale zarabiasz więcej niż minimum, szybko zbudujesz finansową poduszkę bezpieczeństwa.
Co się stanie, gdy chwilowe wydatki przekroczą zarobki? Nic złego. Nie panikuj, takie jest założenie. Przestrzegając tej zasady jesteś zabezpieczony nie tylko przed tym, ale i przed inflacją stylu życia, o której przeczytasz w kolejnym materiale.
Jak prowadzić budżet przy nieregularnych dochodach
Gdy już określisz, którą z powyższych metod masz zamiar stosować, czas przejrzeć wydatki. Na początku zajmij się tylko tymi niezbędnymi, czyli czynszem, rachunkami, jedzeniem, zdrowiem i higieną oraz dojazdem do pracy. Twój minimalny dochód musi pokrywać minimalne koszty życia. Nie ma od tego żadnego wyjątku.
Jeżeli masz długi, jak np. kredyt hipoteczny, to bez problemu powinien je pokrywać średni dochód. W przypadku minimalnego dochodu, może nie być tak lekko, dlatego odkładaj każdą nadwyżkę na ten konkretny cel, np. przy pomocy funduszu celowego, o którym pisałem poprzednio.
Wszystko co zarabiasz ponad tę granicę przeznaczaj wedle własnego uznania na oszczędności, rozrywkę itd. Jeżeli natomiast nic Ci nie zostaje lub co gorsza brakuje, czas dokładniej przejrzeć wydatki. Nieregularne zarobki cechują okresy lepsze i gorsze, a to wiąże się nie tylko z poprawą standardu życia, ale i gotowością do jego obniżenia w razie potrzeby. Może czas ograniczyć wyjścia do klubów, nowe gadżety czy ubrania, a może czas zakasać rękawy i szukać źródła nowych dochodów?
Największy problem nieregularnych zarobków
Nie chcę, żebyś ciągle tylko oszczędzał i bał się o jutro. W ten sposób skończysz jako sfrustrowany sknera z depresją. Chcę żebyś cieszył się z życia, bo nie ma nic złego w nagradzaniu się za dyscyplinę. Podobno im dłużej czekasz, tym lepiej smakuje nagroda. Tak przynajmniej mówi zasada opóźnionej gratyfikacji.
Chcę jedynie, żebyś robił to z głową i był bezpieczny. Trzeźwa ocena sytuacji i szybka reakcja potrafią zapobiec katastrofie. Zbyt hulaszcze podejście do finansów i przecenianie swoich zarobków w lepszych okresach już wiele osób sprowadziło na glebę i kazało grzecznie odklepać. Uwierz mi, dotyczy to każdego - pracownika korporacji, jak i jej właściciela. Tak działa inflacja stylu życia – ale o niej przeczytasz w kolejnym materiale.
