Wbrew pozorom kryzysy emocjonalne o podłożu finansowym dotykają nie tylko osoby znajdujące się w długach czy biedzie. Często zdarza się, że ktoś obiektywnie nie jest w szczególnie złej sytuacji finansowej lub wręcz jest zamożny, a mimo to przeżywa kryzysy emocjonalne związane ze sferą finansów, co opisałam w artykule Kryzysy emocjonalne o podłożu finansowym.
Zdarza się, że już sam lęk przed utratą choćby małej części pieniędzy doprowadza do załamania psychicznego. Bywa, że próbę samobójczą podejmują osoby, które choć straciły część pieniędzy, to nadal posiadają znaczny majątek i są zabezpieczone finansowo.
Kolejną kwestią, są spory o pieniądze (zwłaszcza wydawanie, zarabianie, oszczędzanie i gotowość do podejmowania ryzyka) oraz o podejście do spraw finansowych. Są one przyczyną wielu konfliktów w rodzinach – także dobrze sytuowanych. Poruszyłam ten wątek w artykule: Konflikty na tle finansowym w związkach.
Nasze przekonania odnośnie pieniędzy, destrukcyjne nawyki, porównywanie się z innymi i zbyt wygórowane oczekiwania wobec samych siebie często bywają przyczyną ogromnego cierpienia psychicznego oraz mogą prowadzić do ewidentnie błędnych decyzji finansowych.
Jakimi obszarami zajmuje się Coaching finansowy?
W ramach Coachingu finansowego pracujemy nad wieloma aspektami – w zależności od potrzeb Klienta i problemów, z jakimi przychodzi po pomoc. Najczęściej w trakcie spotkań zajmujemy się następującymi kwestiami:
- Zrozumienie przez Klienta, w jaki sposób jego doświadczenia życiowe, wzorce z domu rodzinnego, cechy osobowości i przekonania mogą wspierać lub utrudniać zdrowe podejście do pieniędzy np. oszczędzania, wydawania, zarabiania, inwestowania itp. Jeśli ciekawi Cię ten temat, odsyłam do mojego artykułu o 9 obszarów zarządzania finansami – jak wyglądają u Ciebie?
- Pomoc Klientowi w racjonalnym i systematycznym planowaniu finansów osobistych.
- Wdrożenie przez Klienta przekonań, nawyków i działań ułatwiających osiągnięcie bezpieczeństwa finansowego oraz eliminacja tych, które to utrudniają.
- Przekazanie Klientowi wiedzy o tym, jakie pułapki psychologiczne (np. błędy poznawcze i heurystyki) mogą negatywnie wpływać na podejmowanie decyzji finansowych, zakupowych i biznesowych.
- Pomoc Klientowi w zrozumieniu swojego „psychologicznego” profilu tożsamości finansowej i postawy wobec pieniądza oraz w przełożeniu tego na skuteczność w osiąganiu celów i budowaniu stabilnej sytuacji finansowej. Pisałam o tym w artykule: Tożsamość finansowa i jej wpływ na życie
- Pomoc w zdrowym wyznaczania celów finansowych – z uwzględnieniem kluczowych wartości Klienta oraz tzw. ekologii celu (zgodnie z założeniami coachingu, jeśli realizacja danego celu szkodzi tej osobie, to cel nie jest ekologiczny i należałoby go przeformułować).
- Wsparcie w utrzymaniu motywacji i konsekwencji w działaniu.
Kryzysowy coaching finansowy wymaga dodatkowo posiadania przez coacha wiedzy i umiejętności z obszaru coachingu kryzysowego potwierdzonych certyfikatem. Dzięki temu możemy dodatkowo pracować z Klientem nad poradzeniem sobie z kryzysem emocjonalnym i stresem, których źródłem są pieniądze/sytuacja finansowa. W takim procesie uczymy Klienta metod redukcji stresu, pracy z własnymi emocjami i nastrojem, a także aktywnie wspieramy go we wdrażaniu konstruktywnych sposobów radzenia sobie z kryzysem emocjonalnym. Dzielimy się także wiedzą (psychoedukacja), dajemy wsparcie emocjonalne, empatyczne słuchanie i feedback.
Rola Kryzysowego Coacha/ Mentora Finansowego w ramach metody, jaką promuje psycholog Piotr Łabuz opiera się na dwóch głównych zadaniach:
- Wsparciu Klienta w kryzysie, którego źródłem są pieniądze (Finansowy coaching kryzysowy),
- Wsparciu w wyznaczaniu, planowaniu i osiąganiu celów finansowych (Finansowy trening mentalny).
Podczas pracy z Klientem w ramach tej metody dużo uwagi poświęcamy psychologii szczęścia, dobrostanu i dbaniu o energię mentalną. Wspieramy Klienta w wypracowaniu takiego podejścia do sfery finansowej, aby nie wpadał w toksyczny materializm, pracoholizm, egoizm lub lęk nieadekwatny do sytuacji.
Analizujemy również, czy istnieją jakieś konflikty wewnętrzne, które mogą blokować Klientowi osiąganie celu. Przykładowo: gdy Klient z jednej strony chce maksymalizować swoje dochody i pracuje ponad miarę, a z drugiej strony deklaruje, że najważniejszą wartością jest dla niego rodzina lub gdy ktoś na poziomie przekonań (nawet tych nieuświadomionych) uważa, że „pieniądze są źródłem zła”, więc podświadomie podejmuje takie działania, które utrudniają mu osiąganie celów finansowych. Tworzymy także z Klientem listę szeroko rozumianych zasobów wspierających, które mogą mu pomóc w realizacji celów finansowych oraz wyjściu z problemów.
Powyższe przykłady nie wyczerpują wszystkich obszarów, jakie mogą być przedmiotem pracy w ramach coachingu finansowego.
Chcę natomiast wyraźnie podkreślić, że część problemów psychologicznych wymaga pracy z psychoterapeutą lub nawet psychiatrą i nie może być przedmiotem pracy z coachem np. uzależnienia (w tym zakupoholizm czy uzależnienie od hazardu), zaburzenia psychiczne, depresja kliniczna.
Coaching finansowy vs. doradztwo finansowe
Coaching finansowy vs to nie doradztwo finansowe ani inwestycyjne! Coach finansowy nie posiada uprawnień doradcy inwestycyjnego ani nie może nawet rekomendować Klientowi konkretnych produktów finansowych – przykładowo posiadania konta oszczędnościowego w danym banku czy wzięcia kredytu w określonej walucie.
Coach może udzielać jedynie podstawowych porad na temat koncepcji inwestowania, budowania poduszki finansowej czy psychologii finansów, ale nie wolno mu doradzać, jak Klient ma zarządzać swoimi aktywami ani jakie decyzje finansowe powinien podjąć.
Natomiast doradca inwestycyjny zgodnie z polskim prawem jest zawodem regulowanym, czyli aby go legalnie wykonywać, należy posiadać licencję wydawaną Komisję Nadzoru Finansowego. Doradcy inwestycyjni pracują zazwyczaj w towarzystwach funduszy inwestycyjnych, w domach maklerskich, bankach i innych instytucjach związanych z rynkiem finansowym. Jak pisze doradca inwestycyjny, Marcin Reszka:
„Niestety wśród osób najczęściej nie związanych z rynkiem finansowym, zawód ten mylony jest z zawodem doradcy finansowego. Doradca finansowy nie przechodzi żadnej procedury kwalifikacyjnej. Nie musi mieć żadnego wykształcenia, szkoleń, zdanych egzaminów. Może nim zostać tak naprawdę każdy - wystarczy się tak nazwać. Doradca inwestycyjny to osoba o szerokiej wiedzy potwierdzonej egzaminem i licencją. Nie wolno posługiwać się tym tytułem bez licencji (ten tytuł zawodowy ma ochronę prawną)”.[1]
Jak podaje Businessinsider: „doradca finansowy ma za zadanie przede wszystkim pomoc klientowi indywidualnemu lub korporacyjnemu w dokonaniu dobrej decyzji finansowej. Zazwyczaj pomaga on w bezpieczny sposób zrealizować takie cele finansowe, jak kredyt, pożyczka, wybór ubezpieczenia na życie czy funduszu emerytalnego”.[2]
Jednak Trzeba pamiętać, że nie jest to zawód regulowany, więc osoba, która tytułuje się doradcą finansowym , więc trudniej będzie klientowi zweryfikować jej poziom wiedzy w obszarze finansów.
[1] https://www.sii.org.pl/15065/znizki/oferty-specjalne/doradca-inwestycyjny-jakie-zarobki-jak-zdobyc-licencje.html
[2] https://businessinsider.com.pl/poradnik-finansowy/doradca-finansowy-czym-sie-zajmuje-i-jak-nim-zostac/kzlbx2y
