Cukrzyca typu 2 jest najczęściej występującym schorzeniem metabolicznym, które dotyka przeważnie dorosłych powyżej 30. roku życia. Najnowsze dane statystyczne wskazują jednak na wzrost zachorowań wśród coraz młodszych osób, w tym także młodzieży. To efekt powszechnego występowania nadwagi i otyłości w różnych grupach wiekowych.

Szacuje się, że na całym świecie z cukrzycą zmaga się już 425 mln ludzi, a liczba ta stale rośnie. Co zatrważające, niemal połowa populacji z zaburzeniami tolerancji węglowodanów (np. ze zwiększonym stężeniem glukozy lub insuliny na czczo), które stanowią stadium wysokiego ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2, nie jest świadoma swojej choroby. Wynika to głównie z braku regularnych badań stężenia glukozy we krwi. Prognozy nie napawają optymizmem - według Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF), w 2045 r. liczba osób chorujących na cukrzycę typy 2 wyniesie już 629 mln. Aby nie znaleźć się w tym gronie, już dziś warto o siebie zadbać.

Dla kogo jest ta dieta?

Dieta cukrzycowa kierowana jest głównie do osób chorujących na cukrzycę typu 2. Sprawdzi się jednak także u osób z innymi zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, w tym: insulinoopornością, zespołem policystycznych jajników, hiperinsulinemią czy hipoglikemią reaktywną. Znajdzie zastosowanie również w profilaktyce chorób cywilizacyjnych oraz u osób chcących zredukować nadmierną masę ciała i ustrzec się przed powikłaniami, jakie niesie otyłość. Warto wiedzieć, że przewlekła hiperglikemia (stan podwyższonego stężenia glukozy we krwi), może przyczynić się do rozwoju miażdżycy, uszkodzenia naczyń czy nerwów, zaburzeń metabolicznych i zmian w mięśniu sercowym. 

Zasady diety – jakie produkty wybierać, a jakich unikać?

Dieta cukrzycowa opiera się nie tylko na doborze zalecanych produktów, ale również stosowaniu odpowiednich procesów technologicznych, czy komponowaniu posiłków. Prawidłowo zbilansowane dania, a także zachowanie regularności ich spożycia wpływają na stabilizację poziomu glukozy we krwi i zapobiegają wahaniom glikemii. Zalecane jest spożywanie 4-5 posiłków dziennie, w odstępie 3-4 godzin: 3 główne posiłki i 1-2 mniejsze przekąski.

Do głównych zasad diety cukrzycowej należą:

1. Odpowiednia ilość i jakość węglowodanów – zgodnie z rekomendacjami węglowodany powinny stanowić 45-60% energetyczności diety. Kluczowy jest prawidłowy wybór produktów zbożowych. Warto sięgać po pełnoziarniste pieczywo (razowe, graham), płatki (owsiane, gryczane), kasze (gryczana, pęczak, orkiszowa, komosa ryżowa), a ograniczyć do minimum źródła cukrów prostych: cukier, miód i wszelkiego rodzaju słodycze (np. batony, cukierki, wypieki cukiernicze).
2. Bazowanie na warzywach – to właśnie ta grupa produktów powinna zajmować połowę talerza. Należy spożywać około 500-600 g warzyw dziennie, przy czym większość w postaci surowej. Oprócz bogactwa witamin, warzywa zawierają ogrom przeciwutleniaczy, które redukują stan zapalny generowany przez hiperglikemię.
3. Spożywanie pełnowartościowego białka – niskotłuszczowe (maksymalnie do 2% tłuszczu) produkty nabiałowe (ser twarogowy, jogurt naturalny, kefir, maślanka), mięso drobiowe (bez skóry), ryby ze szczególnym uwzględnieniem tych morskich (dorsz, mintaj, łosoś, tuńczyk, sola, sandacz, halibut), jaja w umiarkowanej liczbie oraz nasiona roślin strączkowych (soczewica, groch, fasola, ciecierzyca).
4. Zamiana tłuszczów zwierzęcych na roślinne – tłuszcze zwierzęce (masło, smalec, tłuste wędliny, kiełbasy, czerwone mięso) są źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych, których zbyt duży udział w diecie zwiększa ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, szczególnie w przypadku już występującej cukrzycy. Do najbardziej polecanych tłuszczów roślinnych zaliczamy: oliwę z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany czy słonecznikowy, a także awokado, orzechy, nasiona i pestki. 
5. Spożywanie owoców z dodatkiem białkowym lub tłuszczowym – ze względu na dużą zawartość cukrów prostych i szybki wzrost stężenia glukozy po ich spożyciu, owoce nie powinny stanowić samodzielnego posiłku. Warto wybierać te mniej dojrzałe i łączyć je z produktem nabiałowym, nasionami lub orzechami. Spowolni to proces trawienia i wchłaniania, a co za tym idzie, znacząco zmniejszy wzrost glikemii poposiłkowej.
6. Dobór prawidłowej obróbki kulinarnej – zbyt długie gotowanie i nadmierne rozdrabnianie produktów, wpływa na wzrost indeksu glikemicznego. Wszystkie produkty węglowodanowe (np. kasze, makarony) oraz warzywa, należy gotować na półtwardo (tzw. al. dente) i unikać ich spożywania w formie puree czy przetartej.
7. Wypijanie odpowiedniej ilości płynów – woda mineralna powinna stanowić podstawowe źródło napojów w diecie. W mniejszej ilości można spożywać niesłodzone napary ziołowe i owocowe oraz herbaty. Nie ma także przeciwskazań do włączenia do diety czarnej kawy (dozwolone są maksymalnie 3 filiżanki na dobę, co odpowiada około 300 mg kofeiny). Całkowicie należy zrezygnować ze słodkich soków i napojów oraz alkoholu.
8. Zwracanie uwagi na indeks glikemiczny – to wartość przypisywana produktom, które zawierają w swoim składzie węglowodany. Informuje o ich wpływie na tempo wzrostu stężenia glukozy we krwi. Dieta w cukrzycy powinna bazować na produktach o niskim i średnim indeksie glikemicznym. Co istotne, zastosowanie prawidłowej obróbki kulinarnej i odpowiednie łączenie produktów może wpłynąć na obniżenie ładunku glikemicznego posiłku.

Co będę jeść w diecie MultiLife?

Dieta cukrzycowa w MultiLife opiera się na produktach o niskim i średnim indeksie glikemicznym. Największą uwagę poświęcono prawidłowemu komponowaniu posiłków, co pozwala na uzyskanie niższego ładunku glikemicznego dania i spowolnieniu wchłaniania glukozy po posiłku. W pozycjach śniadaniowych nie ma słodkich propozycji, znajdziemy tu natomiast różne wariacje dań z nabiałem oraz jajami, np. jajecznice, kanapki z twarożkiem czy pastą warzywną lub ze strączków. Dieta bogata jest w świeże warzywa i owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, strączki, chudy nabiał, ryby, jaja czy drób. Przekąski zazwyczaj mają charakter wytrawny, a w przypadku tych słodkich uwzględniono ich właściwą kompozycję, aby nie powodować wyrzutów cukru oraz wydłużyć sytość po posiłku.

 

Bibliografia

1. 2021 Guidelines on the management of diabetic patients. A position of Diabetes Poland. Clinical Diabetology 2021;10(1):1-113
2. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego; Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2019, Via Medica, 2019, tom 5, nr 1
3. Aschner P.: New IDF clinical practice recommendations for managing type 2 diabetes in primary care. Diabetes Res Clin Pract. 2017; 132: 169-170
4. Gajewska D, Kęszycka P, Myszkowska-Ryciak J, Pałkowska-Goździk E, Lange E, Paśko P, Chłopicka J, Strączek K, Sińska B, Klupa T. Rekomendacje postępowania dietetycznego w cukrzycy. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Dietetyki 2017. Dietetyka 2017 vol. 10, Wyd. Spec.: 50