Hashimoto należy do chorób z grupy niedoczynności tarczycy i jest jedną z głównych przyczyn niedostatecznego wydzielania hormonów przez gruczoł tarczowy. Tak samo, jak w przypadku innych wariantów niedoczynności tarczycy, częstość występowania choroby Hashimoto wzrasta po 60 r.ż., jednak coraz częściej dotyka także osoby młode oraz dzieci. Często współwystępuje z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak: cukrzyca typu 1, celiakia, niedokrwistość Addisona-Biermera czy RZS (reumatoidalne zapalenie stawów). Podstawę jej leczenia stanowi farmakologia. Wielu lekarzy pomija jednak kwestię diety, która może mieć ogromne znaczenie na przebieg choroby.
Dla kogo dieta Hashimoto?
Dieta sprawdzi się u osób ze zdiagnozowanym Hashimoto, ale także z niedoczynnością tarczycy. Z planu Hashimoto skorzystać mogą także osoby zmagające się z innymi chorobami autoimmunologicznymi, np. łuszczycą czy AZS.
Zadaniem diety jest przede wszystkim:
- poprawa przyswajalności przyjmowanych leków,
- zmniejszenie stanu zapalnego, a tym samym opóźnienie niszczenia tkanki tarczycowej,
- niwelowanie niekorzystnego samopoczucia oraz
- kontrola masy ciała.
Zasady diety
Dieta Hashimoto bazuje na zaleceniach żywienia człowieka zdrowego z uwzględnieniem kilku zmiennych:
- zwiększona podaż białka – udział tego makroskładnika w diecie powinien stanowić około 25% całkowitego zapotrzebowania energetycznego. Do zalecanych źródeł białka zaliczamy przede wszystkim: chude mięso drobiowe, jajka czy nasiona roślin strączkowych. Warto zwrócić uwagę na produkty bogate w tyrozynę, czyli aminokwas, który bierze udział w syntezie hormonów tarczycy. Zaliczamy do nich: produkty mleczne, groch, soczewicę, wieprzowinę, wołowinę, tuńczyka, pestki dyni, zarodki pszenne czy len;
- niski indeks glikemiczny (IG) produktów – chorobie Hashimoto często towarzyszą zaburzenia gospodarki węglowodanowej, takie jak: cukrzyca typu 2, insulinooporność czy hiperinsulinemia. Z tego względu istotnym elementem jest dieta oparta na niskim lub średnim indeksie glikemicznym (wskaźnik ten określa, w jakim stopniu wzrośnie stężenie glukozy we krwi po spożyciu danego produktu). Należy wybierać m.in.: pełnoziarniste produkty zbożowe (kasza gryczana, pęczak, ryż brązowy, makaron pełnoziarnisty, komosa ryżowa), mało słodkie owoce (zwłaszcza jagodowe – truskawki, borówki, porzeczki, maliny, jagody) oraz warzywa;
- większa zawartość błonnika pokarmowego – ze względu na spowolnienie perystaltyki jelit wśród osób chorych na Hashimoto, niezmiernie ważna jest odpowiednia zawartość tego składnika w diecie. Wpływa on na regulację pracy przewodu pokarmowego, a także odżywia mikroflorę jelitową, która oddziałuje na stan układu odpornościowego. Dlatego też dieta powinna bazować na produktach takich jak: pieczywo pełnoziarniste, warzywa, owoce, pestki oraz nasiona. Cennym źródłem błonnika będą również grube kasze, np. gryczana czy pęczak. Warto włączyć je do swojej diety również ze względu na bogactwo składników mineralnych i witamin z grupy B,
- obecność wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, w szczególności tych z rodziny omega-3 i omega-6 – wykazują one działanie przeciwzapalne i spowalniają niszczenie gruczołu tarczowego, dlatego niezbędne jest dostarczenie ich wraz z żywnością. W tym celu do diety należy włączyć ryby (minimum 2 porcje w tygodniu, np.: łosoś, śledź, dorsz, halibut, sardynki, makrela, sandacz), oleje roślinne (np. rzepakowy, słonecznikowy, lniany, oliwę z oliwek), orzechy oraz nasiona;
- więcej antyoksydantów – wpływają na zmniejszenie stanu zapalnego, a także mogą spowalniać proces włóknienia tkanki tarczycowej. Do najważniejszych antyoksydantów zaliczamy witaminy A, C, E oraz substancje bioaktywne, takie jak polifenole czy katechiny. Występują one głównie w warzywach i owocach, a im bardziej intensywny kolor skórki i miąższu, tym większa ich zawartość;
- ważne składniki mineralne: cynk, selen, żelazo, jod – wspierają między innymi pracę układu odpornościowego, budują hormony tarczycy oraz są składowymi enzymów biorących udział w prawidłowych przemianach i wykorzystaniu ich przez organizm. Pokrycie zapotrzebowania na te składniki zapewni zbilansowana, różnorodna dieta, bogata w kasze, orzechy, nasiona, pestki czy kakao, a także owoce morza, ryby, jaja i mięso;
- ograniczanie produktów zawierających substancje antyodżywcze (goitrogeny, izoflawony, tioglikozydy, inhibitory trypsyny i chymotrypsyny) – te wszystkie obcobrzmiące nazwy związków antyodżywczych mogą wpływać negatywnie na wchłanianie witamin i składników mineralnych, a także pracę tarczycy. Znajdują się głównie w soi, warzywach kapustnych, nasionach roślin strączkowych i niektórych zbożach. Nie oznacza to jednak, że osoby z niedoczynnością tarczycy powinny eliminować wyżej wymienione produkty z diety. Prawidłowa obróbka kulinarna obniża zawartość tych substancji.
Jakie posiłki?
Dieta Hashimoto w programie MultiLife wyklucza nabiał, gluten, soję oraz warzywa psiankowate w postaci surowej. Posiłki bazują na naturalnie bezglutenowych produktach. Śniadaniowe propozycje to głównie jajka w różnych postaciach, gryczanki czy jaglanki. W daniach głównych, podobnie jak w kolacjach, znajdziesz dużo warzyw, ryżu i kasz, a także dobrej jakości białko w postaci drobiu, ryb lub strączków. Na przekąski proponujemy głównie warzywa i owoce z dodatkami orzechów czy pestek.
Bibliografia:
- Alicja E. Ratajczak, Małgorzata Moszak, Marian Grzymisławski. Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto. Piel Zdr Publ. 2017;7(4):305–311
- Paweł Tuchendler, Zygmunt Zdrojewicz. Dieta w chorobach tarczycy. Med Rodz 2017; 20(4): 299-3
- Robert D Abbott, Adam Sadowski, Angela G Alt. Efficacy of the autoimmune protocol diet as part of a multi-disciplinary, supported lifestyle intervention for hashimoto's thyroiditis. Cureus 2019; 27;11(4): e4556