Z tego artykułu dowiesz się:
- jakie są najczęstsze przyczyny absencji,
- jakie są trendy rynkowe, prognozy i tendencje,
- jak przeciwdziałać absencji,
- jak mądrze i długofalowo wspierać pracowników.
W artykule poświęconym zdrowiu pracowników (który znajdziesz TUTAJ) wskazywaliśmy, że każdy procent absencji chorobowej odpowiada utracie 0,7 proc. zysku przedsiębiorstwa [1]. Dodatkowo kwestia ta wpływa negatywnie na morale zespołu, atmosferę w firmie i wreszcie efektywność pracy. Warto jednak pamiętać, że absencja chorobowa to nie jedyny powód nieobecności. Choć faktycznie najbardziej dominujący.
Jakie są najczęstsze realne przyczyny nieobecności?
- Zdrowie psychiczne i fizyczne
Od momentu, w którym powstał nasz artykuł o przeciwdziałaniu absencji chorobowej, trudno mówić o większych zmianach trendów. W początkowym okresie 2023 roku zwiększyła się (w porównaniu z 2022 rokiem) liczba zwolnień związanych z chorobami oddechowymi (o 5,7 pkt. procentowego) i zaburzeniami psychicznymi (nieznacznie, bo o 0,1 pkt procentowego), spadła natomiast liczba L4 związanych z ciążą, porodem i połogiem (o 2,2 pkt. procentowego) [2]. Trudno tu jednak mówić o stałym trendzie.
Niestety, często dane o tego typu absencji są zaburzone ze względu na nadużycia, jakich dopuszczają się sami pracownicy. Przyznaje się do nich… aż 1/3 zatrudnionych. 28% osób deklarujących takie zachowania usprawiedliwiało je brakiem chęci do pracy danego dnia, 24% potrzebowało dnia relaksu, a 18% musiało się po prostu wyspać. [3]
Nie zawsze oczywiście taka absencja wynika z lenistwa. Dzień relaksu czy snu może być odpowiedzią na wcześniejsze przeciążenie obowiązkami ponad miarę, a brak chęci do pracy – na złą atmosferę w biurze. Wyjaśnienie przerzucające winę na pracowników jest tu najzwyczajniej zbyt ograniczone i w dalszej perspektywie może prowadzić do odpływu talentów z firmy.
- Opieka nad dziećmi/członkami rodziny
Drugi najczęstszy powód nieobecności w pracy wiąże się z opieką nad dzieckiem. Polacy mają tu do dyspozycji urlopy: macierzyński, rodzicielski, wychowawczy i ojcowski. Pracodawcy muszą także brać pod uwagę zwolnienie z tytułu opieki nad zdrowym dzieckiem (2 dni w roku) czy zwolnienie z tytułu choroby dziecka do 14. roku życia.
- Urlopy wypoczynkowe
To kolejna możliwa przyczyna absencji. Jak się okazuje polscy pracownicy stawiają na dłuższe urlopy, wykorzystywane w jednym terminie. Ta tendencja dotyczy ponad połowy z nich. Najczęściej realizują je w lipcu lub sierpniu (75% urlopowiczów) [4].
- Inne przyczyny
Kodeks pracy dopuszcza także inne powody absencji np. wezwanie do wojska czy przez instytucje państwowe, sprawy rodzinne (np. pogrzeby bliskich), ale także wydarzenia losowe. Jest to jednak margines zwolnień. W ich przypadku trudno też o jakiekolwiek prognozy czy konstruktywne wnioski.
Jak zaradzić absencji?
- Absencja chorobowa
Przede wszystkim warto ustalić, czy firma… w ogóle ma takowy problem. Naturalne w tym wypadku dla środowiska biurowego są wartości od 0,1% do 1% (te „widełki” mogą zmieniać się nieznacznie, w zależności np. od sezonów naturalnego spadku odporności) [5].
Jednak nawet w takim wypadku warto zadbać o zdrowie pracowników. Wówczas z jednej strony działamy prewencyjnie, z drugiej – wizerunkowo jako firma dbająca o dobrostan swojego zespołu.
Jak wspierać pracowników?
Benefity usprawniające korzystanie z podstawowej opieki lekarskiej – przykładem jest chociażby platforma Telemedi, ułatwiająca szybkie skorzystanie z porad medycznych, włącznie z uzyskaniem e-recepty czy skierowania do specjalisty w ramach konsultacji online. Terminy do diagnostów są tu dostępne już nawet po godzinie od zgłoszenia potrzeby. Dzięki takiemu rozwiązaniu nie tylko dbamy o zdrowie pracowników, ale i sprawiamy, że wizyta u lekarza nie będzie wymagała kilkugodzinnej nieobecności w pracy.
Benefity zapewniające diagnostykę – dobra kondycja zdrowotna to nieustanne trzymanie ręki na pulsie. Warto wesprzeć w tym pracowników, oferując im pakiety badań laboratoryjnych (znajdziemy takie m.in. w ramach MultiLife). Dodatkowo tego typu benefit można wesprzeć wewnętrznymi akcjami firmowymi, zwracającymi uwagę na potrzebę regularnych badań. Tego typu „Dni Zdrowia” pełnią nie tylko funkcję profilaktyczną, ale i integracyjną.
Benefity sportowe – Raport Benefit Systems z 2022 roku dowodzi, że niemal połowa, bo aż 47% polskich pracowników oczekuje od pracodawców wsparcia w zakresie aktywności fizycznej [6]. Mamy tu do czynienia z sytuacją win-win, ponieważ dla pracodawcy jest to de facto inwestycja w niższą absencję chorobową. Poza kartą sportową, warto udostępnić swojej kadrze także konsultacje z trenerem personalnym oraz dietetykiem, czy różnorodne kursy pozwalające budować i zachować kondycję. Tego typu rozwiązania oferuje również MultiLife.
Benefity zapewniające zdrowie psychiczne – problemy związane ze zdrowiem psychicznym mają coraz większy wpływ na absencję chorobową. Jednocześnie, jak dowodzi wspomniany już raport Benefit Systems, aż 48% pracowników jest za wsparciem psychicznym ze strony firmy. To samo badanie ujawnia, że 43% z nich stawia kursy/warsztaty relaksacyjne wysoko na liście pożądanych benefitów. Tego typu rozwiązania także zapewnia MultiLife. Pracownicy znajdą tu m.in. kursy oddychania, jogi czy mindfulness, a także przydatne aplikacje służące dbaniu o psychikę – np. Focusly.
Właściwa infrastruktura – sale cichej pracy, pokoje relaksacyjne, wewnętrzne salki do jogi – wszystko to sprawia, że pracownikom łatwiej zadbać o zdrowie psychiczne i fizyczne także po powrocie do biur.
- Absencja chorobowa pozorowana
Mowa tu o wspomnianych sytuacjach, w których pracodawca ma zasadne podejrzenia, że za dużą częścią zwolnień stoją de facto inne przyczyny niż rzeczywista choroba – takie jak: zmęczenie, stres czy zła atmosfera w pracy.
Częściowo rozwiązania mogą być podobne jak wyżej – odpowiednia infrastruktura czy zadbanie o dobrostan psychofizyczny. Dodatkowo warto też przemyśleć na nowo procesy i obciążenie poszczególnych osób zadaniami. Na plus mogą szczególnie zadziałać wszelkie inicjatywy sprzyjające integracji, o których więcej przeczytasz w artykule „Zespoły znowu razem”.
- Absencja z tytułu opieki
26 kwietnia 2023 roku w życie weszła nowelizacja Kodeksu pracy, wdrażająca w Polsce unijną dyrektywę work-life balance (Dz.U. z 2023 r., poz. 641). Ustawa ta m.in. wydłuża urlop rodzicielski dla ojców o dodatkowe dziewięć tygodni [7].
Choć część pracodawców podchodzi do tych regulacji z dużą dozą ostrożności – w praktyce jest to znakomite rozwiązanie aktywizujące wszystkich pracowników – w szczególności zaś kobiety, na których najczęściej spoczywają większe obciążenia związane z urlopami przeznaczonymi na opiekę nad dziećmi.
- Urlopy wypoczynkowe
Dla 81 proc. Polaków dobry urlop jest kluczowy, aby utrzymać zadowolenie z pracy. Tymczasem aż co piąty przyznaje, że zdarzyło mu się skrócić wakacje na żądanie pracodawcy [8]. Warto pamiętać, że odpowiednia dawka odpoczynku leży zarówno w interesie pracowników, jak i pracodawców. Zmęczony zespół zawsze będzie pracował nieefektywnie, a nastroje przepracowanych osób wpłyną negatywnie na wizerunek firmy i opinię o niej.
Jak widać absencja nie zawsze jest powodem do niepokoju. Najważniejsze jest zachowanie we wszystkim właściwych proporcji - zarówno spiętrzenie urlopów, jak i liczne L4, oznaczają, że warto przemyśleć harmonogramy, procesy, a także benefity.
Bibliografia:
- https://www.pulshr.pl/rynek-zdrowia/jak-ograniczyc-absencje-chorobowa-pracownikow-oto-wskazowki,69152.html.
- https://www.prawo.pl/kadry/ile-dni-spedzilismy-na-zwolnieniach-lekarskich-w-pierwszych,520757.html.
- https://porady.pracuj.pl/zycie-zawodowe/top-5-wymowek-z-powodu-ktorych-nie-mozesz-przyjsc-do-pracy/.
- https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/kraj/artykuly/8434251,urlop-praca-zadowolenie-badanie.html.
- https://conperio.pl/jakie-sa-typy-absencji/.
- Raport Benefit Systems „Zmęczeni, obojętni, niezaangażowani. Postpandemiczne potrzeby pracowników” z 2022.
- https://www.prawo.pl/kadry/ojcowie-i-matki-o-nowym-porzadku-urlopow,521191.html.
- https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/kraj/artykuly/8434251,urlop-praca-zadowolenie-badanie.html.